Rusya’nın 2014’te Kırım’ı ilhakı ve 2022’de Ukrayna’ya saldırması, nüfusu yaşlanan ve asker problemi yaşayan Avrupa ülkelerinde zarurî askerliğe geri dönüş eğilimini güçlendirdi. Almanya’da hükümetin zarurî askerliği geri getirme planlarına son olarak ana muhalefet partisi Hristiyan Demokrat Birlik’ten (CDU) de takviye geldi.
Şu an anketlere nazaran Alman siyasetinde birinci parti pozisyonunda olan ve bir sonraki hükümette yer almasına kesin gözüyle bakılan CDU, Çarşamba günü sona eren parti kongresinde, mecburî askerliğe kademeli geri dönüş planını programına dahil etti. Programda “Zorunlu askerliğin kaldırılması uygulamasını kademeli olarak geri alma ve askerlik hizmetini mecburî ‘sosyal yıl’a dönüştürme” vaadi yer aldı. Buna nazaran gençler belli bir müddetliğine orduda ya da toplumsal hizmetler alanında misyon yapmaya yükümlü olacak.
Zarurî askerlik Toplumsal Demokrat Partili (SPD) Savunma Bakanı Boris Pistorius’un da gündeminde. Pistorius, ordudaki asker açığının kapatılabilmesi için İsveç başta olmak üzere çeşitli ülkelerdeki mecburî askerlik modellerinin incelendiğini açıklamıştı. Kararın yaz aylarına kadar verilmesi bekleniyor.
Almanya’da mecburî askerlik 55 yıl yürürlükte kaldıktan sonra 2011 yılı Temmuz ayında kaldırılmıştı. Lakin nüfustaki yaşlanma ve müracaatların beklenen seviyenin altında kalmasının yanı sıra Rusya ile yaşanan tansiyon, yeni durum değerlendirmesini zarurî hale getirdi. Alman ordusundaki asker sayısı 2023’te 181 bin 500’e geriledi.
Alman ordusunda zarurî askerliğe geri dönülmesi gündemde.Fotoğraf: Christophe Gateau/dpa/picture alliance
Öteki Avrupa ülkelerinde de misal gelişmeler yaşanıyor. İşte kimi örnekler:
İsveç
Alman hükümetinin üzerinde durduğu İsveç modelinde, askerlik hizmeti yapmaktan fazla askere başvurma mecburî hale getiriliyor. Askerlik hizmeti fiilen ise gönüllülük temeline nazaran yapılıyor.
İsveç modelinde 18 yaşını doldurmuş bayan ve erkekler, kendilerine gönderilen formları internet üzerinden doldurduktan sonra birinci elemeden geçenler sıhhat muayenesi, mülakat ve testlere tabi tutularak askere uygunlukları bedellendiriliyor. Gerçekte askere alınanların oranı ise yüzde 5 ila yüzde 10 ortasında kalıyor. Askere yalnızca askerlik hizmeti yapmak isteyen gençler alınıyor.
İsveç 2010 yılında zarurî askerliği kaldırmış, lakin orduda oluşan işçi ezası ve Rusya’nın Kırım’ı ilhakının akabinde 2017’de tekrar yürürlüğe sokmuştu. 2023 sonunda yapılan düzenlemeyle toplumsal hizmet zorunluluğunun da tekrar yürürlüğe sokulması kararı alındı.
Danimarka ve Norveç
Rusya’nın Ukrayna’ya saldırması, İskandinav ülkeleri Danimarka ve Norveç’teki askerlik hizmetlerinde de yeni düzenlemelere yol açtı. Danimarka’da şimdiye kadar yalnızca 18 yaşını doldurmuş erkekler için geçerli olan askerlik mecburiliği 2026’dan itibaren bayanları da kapsayacak. Temel askerlik eğitiminin müddetinin de dört aydan 11 aya çıkarılması planlanıyor. Lakin şu an gönüllülerin sayısı kâfi olduğu için askerlik müracaatında bulunanların yalnızca küçük bir kısmı askere alınıyor.
Norveç’te de 2016’dan bu yana erkeklerin yanı sıra bayanların da askere başvurması zarurî. Lakin Norveç’te de müracaat sonrasında yapılan sıhhat muayenesi sonrasında başvuranların yalnızca küçük bir kısmı askere alınıyor.
Avusturya
Avusturya’da geçen yıllarda yaşanan ağır tartışmalara karşın mecburî askerlik yürürlükten kaldırılmadı. 18-35 yaşları ortasındaki erkekler, askerlik hizmetine uygun bulunmaları durumunda yalnızca altı aylık temel askerlik eğitiminden geçiyor. Vicdani nedenlerden ötürü askerlik yapmak istemeyenler ise dokuz aylık toplumsal hizmette bulunmak zorunda. Bayanların orduya iştiraki ise gönüllülük aslına dayanıyor.
Letonya
Rusya ile hududu bulunan NATO ülkelerinden Letonya da Ukrayna savaşı sonrasında mecburî askerliği tekrar yürürlüğe soktu. Bu yıldan itibaren 18-27 yaş kümesindeki erkeklere 11 aylık mecburî askerlik getirildi. Bayanlar ise gönüllülük temeline nazaran askerlik hizmetini yerine getirebiliyor.
2028’den itibaren her yıl 7 bin 500 erkeğin askere alınması hedefleniyor. Silah altına alınmak istemeyenler Savunma Bakanlığına bağlı bir kuruluşta telafi hizmeti yapabiliyor.
Ukrayna, Rusya’nın 2014’te Kırım’ı ilhak etmesinin akabinde mecburî askerliği tekrar yürürlüğe soktu. Ülkede 18-26 yaş kümesindeki erkekler askerlik hizmetini yerine getirmek zorunda. 2022 Şubat ayında Rusya’nın Ukrayna’ya saldırmasının akabinde ise hükümet, 18 ile 60 yaş ortasındaki tüm erkeklerin askere alınabilmesine imkan sağlayan bir yasa çıkardı.
Rusya’ya bağlı Kaliningrad ile sonu bulunan Litvanya da 2008’de kaldırdığı askerlik zorunluluğunu Rusya’nın Kırım’ı ilhak etmesinin çabucak akabinde 2015’te tekrar yürürlüğe soktu. Her yıl 3 bin 500 kişinin askere alınması hedefleniyor.
Yunanistan
Yunanistan’da 18-45 yaş kümesindeki erkekler için askerlik zarurî. Muharip ünitelerde hizmet mecburiliği 12 ay iken misyon bölgesi ve birliğe nazaran istisnalar bulunabiliyor. Sonda vazifeli birlikler ya da paraşütçü ve dalgıç üzere özel birliklerde misyon alan askerlerin misyon müddeti dokuz aya iniyor, çok çocuklu ailelerin mensupları da daha kısa mühlet askerlik yapabiliyor.
Orduda silah altına alınmak istemeyenler ise toplumsal hizmette misyon yapabiliyor, lakin bu seçeneği tercih edenlerin misyon müddeti iki katına, 24 aya çıkıyor.
02:00
News
Gündem
Gündem
Gündem
Gündem
Gündem
Gündem
