Yanis Varoufakis Cumhuriyet’e konuştu

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Eski Yunanistan Maliye Bakanı Yanis Varoufakis, Türkiye’nin faiz oranlarını çok fazla yükseltmenin cazibesinden kaçınması gerektiğine dikkat çekerek “Bunu yapmak toplam talebi öldürebilir ve enflasyonu baskılayabilir. Lakin uzun vadede toplam arzda bir azalmaya neden olacak yatırımları iptal etmek üzere fahiş bir maliyete neden olur ki bu da enflasyonu yerli üretime değil ithalata yarar sağlayacak biçimde tekrar üst iter” diye konuştu.

Türkiye’deki son faiz artışları kaçınılmaz olsa da şu andan itibaren fonların verimsiz gayrimenkulle ilgili yatırımlar yerine verimli alanlara kaydırılması gerektiğine işaret eden Yanis Varoufakis ile Yunanistan krizi devrindeki tecrübesi ve Türkiye iktisadını konuştuk.

Türkiye son yıllırda önemli ekonomik krizde. Enflasyon yüzde 70’lerde. Dış borç 250 milyar doları aşıyor. Türkiye nerede yanlış yaptı sizce?

Türkiye’nin zayıf taraflarına ait karşılığımı vermeden evvel, çoklukla hafife alınan güçlü istikametleri hakkında yorum yapayım. Örneğin 250 milyar dolarlık kamu borcunu ele alalım. Bu sayı ulusal gelire oranla en düşük borç düzeylerinden biri olup yüzde 30’un altındadır – gelişmiş ülkelerde bu oran yüzde 110’un çok üzerindedir. Ayrıyeten, kişi başına düşen ulusal gelir (satın alma paritesi açısından) Yunanistan’nın tersine istikrarlı bir formda artmakta. Daha da değerlisi, sanayi üretimi ve gayri safi sabit sermaye oluşumu yüksek kalmaya devam ediyor.

Türkiye’nin zayıf taraflarına dönecek olursak, Türkiye yabancı sermayeye çok bağımlı ve bu sermayenin büyük bir kısmı, enflasyonu düşürecek kadar toplam arzı artıracak üretken yatırımlar yerine üretken olmayan gayrimenkul hatta lüks gayrimenkul geliştirmeye yönlendirilmekte.

VERİMLİ ALANA YATIRIM YAPIN

Pekala Türkiye bu krizi önleyebilir miydi? Artık ne yapmalı?

Faiz oranlarını çok fazla yükseltmenin cazibesinden kaçının. Bunu yapmak toplam talebi öldürebilir ve enflasyonu baskılayabilir. Lakin uzun vadede toplam arzda bir azalmaya neden olacak yatırımları iptal etmek üzere fahiş bir maliyete neden olur ki bu da enflasyonu yerli üretime değil ithalata yarar sağlayacak biçimde yine üst iter. Son faiz artışları kaçınılmaz olsa da şu andan itibaren fonların verimsiz (gayrimenkulle ilgili) yatırımlardan verimli (arz artırıcı) yatırımlara kaydırılması üzerinde durulmalı.

22 yıl sonra iktidardaki parti mahallî seçimlerde ikinci sıraya düştü. Muhalefet ve sol partiler belediyelerde çoğunluğu aldı. Sizde bir sol partide vazife yapıyorsunuz. Bunu Türkiye açısından nasıl değerlendiriyorsunuz?

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın gücünün en azından belediye seviyesinde ve bilhassa de Türkiye’yi aşağı üst seçilmiş bir monarşiye dönüştüren anayasal değişikliklerden sonra denetim altında tutulması demokrasinin geleceği açısından elzemdi.

YAKIN TİCARI BAĞLAR

“Türk perspektifinden bakacak olursak çok yakın bağlarımız var ticari manada. Türk sanayi dalı entegre olmuş durumda. Zorluklar olunca her iki taraf için de sorun var aslında. Zira Avrupa zati bir Alman iş modeline dayanıyor. Alman iş modeli de eski istikrarını geri veremiyor. 15 yıllık sıfır yatırımdan sonra artık artık teknolojik rekabetler de yok eskisi üzere. Avrupa’nın geri kalanı bu Alman iş modeline bağlı. O da artık hiçbir şey yapamıyor.”

KÜÇÜK BİR AZINLIK ZENGİNLEŞİYOR

Rusya-Ukrayna, İsrail-Filistin, İran-İsrail savaşları global ekonomiler için ne üzere tehditler oluşturuyor?

Filistin’de bir soykırıma ve Ukrayna’da çağdaş teknolojiyle 1. Dünya Savaşı gibisi bir siper savaşına benzeyen savaşa şahit oluyoruz. İsrail ve ABD bu zulümlerin sonsuza kadar devam etmesi için birlikte çalışıyor. Bu savaşların yol açtığı besin enflasyonu ve ekonomik buhran nedeniyle beşerler yerinde ölüyor ve çok daha fazlası geceleri aç kalıyor. Avrupa sahip olabileceği her türlü stratejik özerkliği kaybetti. Ve en kıymetlisi ABD, Çin’e karşı başlattığı “Yeni Soğuk Savaş”ı Tayvan üzerinden sıcak bir savaşa dönüştürmek için şimdiden fazla mesai yapıyor. Bu gelişmeler bir yandan halklarımız için ortak refah beklentilerini yok ederken başka yandan küçük bir azınlığı harika bir formda zenginleştiriyor.

İNANILMAZ YANILGILAR İŞLENDİ

Talep olmaması ve enflasyon nedeniyle bilhassa AB ve ABD ekonomilerinde kriz var. Bu açıdan yeni krizler bekliyor musunuz?

Bunların hiçbirini yeni bir kriz olarak görmüyorum. Benim görüşüme nazaran hepimiz 2008’de Wall Street’in çakılması ile başlayan çöküşün öbür bir reenkarnasyonunu yaşıyoruz. Bu dünyayı sarsan çakılmanın akabinde ABD, İngiltere ve Avrupa Birliği’nin, büyük ölçüde para mali sistemlere pompalanırken kemer sıkma siyasetlerinin neden olduğu düşük yatırımlarla bir 10 yıl geçti. Bu da birçok için deflasyona ve pek azına yarayan varlık fiyatları enflasyonuna neden oldu. Akabinde salgın, tedarik zincirlerini boğdu, fiyat enflasyonunu tetikledi ve 2008 krizinin bugünkü evresini meydana getirdi.

2008 Eurozone’un temelleri, bunlara mimari dizaynının ne kadar olmayacak olduğunu gördük. Öyle bir para birliği oluşturmuştuk ki majör bir finansal kriz oldu. Avro bir kusur oldu da diyemedik. Sonuçta bir dizi yanılgı oldu elimizde. İnanılmaz kusurlar işlendi. Her biri birbirinden daha berbattı. Mesela Yunanistan kadar başarısız olan bir devleti sübvanse ettiler. Bunun işlemeyeceğini bilmek lazımdı. İşlemedi de esasen. Artık kriz başladığında Yunanistan’da 2009- 2010’da 290 milyardı borcumuz şu anda 400’den fazla bu borç. Gayri safi hasıla da yüzde 20 daha makus 2010’dan. Bu da Avrupa’da enteresan bir biçimde büyük bir muvaffakiyet olarak gösteriliyor. Bu da Avrupa’nın bulunduğu zorluğun kalbi işte.