Avrupa’da dev seçim: 8 soruda bilmeniz gerekenler

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Yaklaşık 370 milyon Avrupalı, 6-9 Haziran tarihlerinde sandık başına giderek Avrupa Parlamentosu’nda (AP) gelecek beş yıl misyon yapacak isimleri belirleyecek. Bu yılki seçimler birçok birincisi de beraberinde getiriyor. İşte 8 soruda, seçmen sayısının 1 milyara dayandığı Hindistan’dan sonra dünyanın en büyük ikinci seçimlerine dair bilmeniz gerekenler:

SANDIKLAR NE VAKİT AÇILACAK?

DW Türkçe’nin aktardığına nazaran bu yılki seçimler, 1979’da AP için birinci sandıkların kurulmasından beri yapılan 10’uncu oylama olacak. Yarış, Perşembe günü Hollanda’da sandıkların açılmasıyla başlayacak. Birinci sonuçlar için 9 Haziran akşamı, tüm üye ülkelerde sandıkların kapanmasını beklemek gerekecek.

HANGİ ÜLKE KAÇ VEKİL ÇIKARACAK?

AP içinde kaç vekille temsil edilecekleri ülkelerin nüfuslarına nazaran değişiyor. Malta, Lüksemburg ve Kıbrıs 6’şar vekille AP içinde en az sayıda şahısla temsil edilen ülkeler. En fazla sandalye sayısına ise 96 ile Almanya sahip. 2019’daki seçimlerde 751 sandalyeli bir parlamento kuruldu. Lakin geçen müddette Brexit gerçekleşti ve İngiltere Avrupa Birliği’nden ayrıldı. İngiliz vekillerin meclisten çıkmasıyla koltuk sayısı 705’e düşerken 9 Haziran’da kurulacak meclis 15 artışla 720 bireyden oluşacak.

KİMLER OY VEREBİLİR?

AP seçimlerinde Birlik üyesi 27 ülkenin vatandaşları oy kullanabiliyor. Belçika, Avusturya ve Malta’da oy kullanma yaşı 16, Yunanistan’da ise 17. Bu yıl birinci defa Almanya’da da seçmen yaşı 16’ya çekildi.Böylece AB’nin en kalabalık ülkesinde seçmen sayısı 61 milyondan 65 milyona çıktı. Gençlerin oy tercihleri yakından izleniyor.

AP SEÇİMLERİNE İLGİ YÜKSEK Mİ?

Avrupa Parlamentosu seçimlerine iştirak genelde düşük oluyor. 1979’da görülen yüzde 62’lik iştirak oranından beri daima bir gerileme kaydediliyordu. Bunun tek istisnası 2019’da yapılan bir evvelki seçimler oldu. O yıl Avrupalı seçmenin ilgisi, 2014’tekinin 8 puan üzerine çıktı. Anketler bu yıl iştirakin daha da artacağına işaret ediyor.

VEKİLLERİN MİSYONU NE?

AP, Avrupa Birliği organları içinde üyelerinin direkt halk oyuyla belirlendiği tek kurum. Parlamentonun Belçika’nın başşehri Brüksel ve Fransa’nın kuzeyindeki Strasbourg kentinde yerleşkeleri bulunuyor. Genel olarak daha kritik mevzular Strasbourg’da, rutin toplantılar Brüksel’de yapılıyor. AP, Birliğin yürütme organı olan Avrupa Komitesine karşı bir istikrar ve denetleme sistemi olarak çalışıyor. İklimden bankacılığa 27 üye devleti ilgilendiren her düzenleme vekillerin onayından geçmek zorunda. Ayrıyeten Ukrayna’ya gönderilecek silah yardımları üzere kritik ögeleri içeren Birlik bütçesi için de AP’nin onayının aranması şart. Avrupa Komisyonu başkanı da AP vekillerinin oylarıyla seçiliyor. Kurul Liderinin, Dışişleri ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi ve öteki tüm komiserler ile birlikte heyet halinde parlamentodan onay almaları şart.

MECLİSTE HANGİ PARTİ ÇOĞUNLUKTA?

Kampanya devri her ülkede ulusal partiler ortasında bir yarış halinde geçiyor, lakin bir sefer seçildiklerinde vekiller AP içinde uluslarüstü birliklere dahil oluyorlar. Halihazırda 705 koltuktan 176’sının sahibi olan merkez sağdaki Avrupa Halk Partisi (EPP) en büyük grup. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de EPP üyesi. Merkez sol çizgideki Sosyalistler ve Toplumsal Demokratlar (S&D) 139 sandalye ile ikinci sırada. Liberal eğilimli Renew Europe 102, Yeşiller ise 72 vekille temsil ediliyor. Çok sağ partiler ise Avrupa Muhafazakârları ve Reformistleri (ECR) ile Kimlik ve Demokrasi (ID) isimli iki kümeye bölünmüş durumda.

ANKETLER HANGİ SONUCA İŞARET EDİYOR?

Haziran seçimlerinde çok sağ partilerin oylarını artırmalarına kesin gözüyle bakılıyor. Lakin çoğunluğu ele geçirmekten uzak kalacaklar. ECR’nin halihazırda 69 vekili var. ID ise kısa mühlet evvel küçülmek zorunda kaldı. Almanya için Alternatif (AfD) partisinin önde gelen isimlerinden Maximilian Krah, birtakım Nazi subaylarının hatasız olduğu yönünde açıklama yapınca parti ID kümesinden kovuldu. AfD dışlanınca kümenin geriye 49 sandalyesi kaldı. İtalya Başbakanı Giorgia Meloni AP içinde sağ partileri tek çatı altında birleştirmeyi umduğunu söylemişti, fakat başta Rusya olmak üzere birçok mevzuda uyuşmazlıkları bulunuyor. Öte yandan yüksek enflasyon ve savaşların tesiriyle Liberaller ve Yeşillerin oy kaybetmesi; EEP ve S&D’nin ise birinci iki sıradaki pozisyonlarını muhafazaları bekleniyor.

KAMPANYA SÜRECİNDE HANGİ BAŞLIKLAR ÖNE ÇIKTI?

Sandığa günler kala seçmenin de partilerin de gündemindeki birinci husus Ukrayna savaşı. Savunma ve güvenlik kampanya periyodunun öne çıkan teması oldu. AB’nin Ukrayna’ya ekonomik ve askeri takviyesi sıkça tartışıldı. Anketlere nazaran, Avrupa nüfusunun büyük çoğunluğu Rusya’ya karşı Kiev’i silahlandırmaya devam etmekten yana. Savaş ve çabucak öncesinde yaşanan COVID-19 pandemisinin iktisada olumsuz tesiri ise hâlâ hissediliyor. Her ne kadar göstergeler olumlu tarafta seyretse de kiralardan zeytinyağına birçok şey pandemi öncesinden daha değerli. Bu durum seçmenlerin iklim siyasetlerine olan takviyesini de sarstı.İklim maksatlarını tutturabilmek için atılan adımların maliyetleri artırdığından yakınan çiftçiler geçtiğimiz aylarda, Birliğin en büyük tarım üreticileri Hollanda ve Fransa başta olmak üzere haftalar süren protestolar gerçekleştirmişti. Göç siyasetleri da gündemde. AB ülkelerine göçmen ve sığınmacı girişi 2023’te yine yükselişe geçerek 2015-16’daki krizden bu yana en yüksek düzeye ulaşırken, çok sağ partiler bu durumu kampanyalarında sık sık işledi.

(DIŞ HABERLER SERVİSİ)