Avrupa’da çok sağın yeni zaferi

Portekiz’de 10 Mart Pazar günü yapılan erken genel seçimleri çok az farkla kazandığı açıklanan ana muhalefetteki sağ görüşlü Demokratik İttifak’ın (AD) azınlık hükümeti kurması öngörülüyor. İçişleri Bakanlığının açıkladığı sandıkların yüzde 98’ine nazaran duyurulan resmi olmayan sonuçlarda iktidardaki Sosyalist Parti (PS) ile ana muhalefetteki İSİM eşit oy oranlarında (yüzde 28,7) olsa da İSİM “seçimleri kazandığını”, PS ise “muhalefet yapacağını” duyurdu. Lakin asıl sürprizi çok sağcı Chega Partisi yaptı. Portekiz siyasetinde yalnızca 5 yıllık bir geçmişi olan, 2019’da 1 olan milletvekili sayısını 2022’de 12’ye çıkardıktan sonra pazar günü yapılan son seçimlerde 46’ya kadar yükselten çok sağcı Chega üçüncü büyük siyasi parti olarak pozisyonunu güçlendirdi. Sosyalist Başbakan Antonio Costa, yolsuzluk suçlamaları sonrası dört ay evvel istifa etmişti.

Eski futbol yorumcusu olan, Chega başkanı Andre Ventura, “seçimlerden büyük bir zafer elde ettiklerini” söyledi. AD’ye seslenerek, “Portekiz’de sol kaybetmiştir. Biz gelecek 4 yıl için iktidara talibiz. Meclis’te çoğunluk var lakin bu Chega ile birlikte” diyen Ventura, “İki partili periyot sona erdi. Chega, 1 milyondan fazla oyu geçti. Son seçimlere göre oylarını 4 kat artırdı” değerlendirmesinde bulundu.

Toplumsal Demokrat Parti (PSD) ve Hristiyan Demokratlar’ın ittifakından oluşan AD’nin önderi Luis Montenegro, yaptığı konuşmada, “Seçimleri İSİM kazandı, PS kaybetti. Portekizliler yeni hükümet istediklerini sandıkta söyledi” dedi. Montenegro, Cumhurbaşkanı Marcelo Rebelo de Sousa’dan hükümeti kurma misyonunu kendisine vermesini isteyeceğini açıkladı. Yaklaşık 9 yıl ortadan sonra Portekiz’de tekrar iktidara gelmesi beklenen sağın önderi olan Montenegro, seçim kampanyası boyunca söylediği “aşırı sağ ile asla hükümet kurmama” vaadini tekrarlayarak, “Verdiğim kelamı tutacağım. Hayır hayırdır” halinde konuştu.

Son seçimlerde yüzde 41 olan oy oranı yüzde 28’lere düşen PS’nin yeni önderi Pedro Nuno Santos, “Meclis çoğunluğu olmasa da AD’yi seçim muvaffakiyetinden ötürü kutladığını” belirtip, “Bizim çoğunluğumuz yok ve seçim programımız İSİM ile de bağdaşmıyor. PS olarak muhalefete liderlik edeceğiz ve Portekizlilerin itimadını tekrardan kazanacağız. Avrupa Parlamentosu seçimlerini kaybetmeyeceğiz.” sözlerini kullandı. AD’nin azınlık hükümeti kurmasına müsaade edeceklerini ima eden Santos, çok sağın aldığı oyun “görmemezlikten gelmeyecek kadar kıymetli olduğunu, ana muhalefeti Chega’nın eline bırakmayacaklarını” kaydetti.

Haziran ayında düzenlenecek Avrupa Parlamentosu seçimleri öncesi, çok sağın başta Fransa, Almanya ve İtalya olmak üzere Avrupa’nın lokomotif ülkelerinde güçlenmesi tasaları artırıyor. Hala merkez siyasi partilerin güçlü olduğu Portekiz’de de çok sağın sandıkta güçlü varlık göstermesi, haziran ayında AP’de çoğunluğun çok sağ partilere geçebileceği sinyalini güçlendirdi.